جنبش هنری سوررئالیسم | مجموعه هنر خورشید

نگاهی به تاریخ هنر و جنبش های هنری معاصر

پیدایش سبک هنری سوررئال و هنرمندان سوررئالیسم:

سوررئالیسم جنبش هنری است که در بین دو جنگ جهانی پدید آمد و بیش از هرچیز هنرهای تجسمی و ادبیات را تحت تاثیر خود قرار داد. جنبش هنری سوررئالیست در میان دادائیستها با بیانیه آندره برتون – Andre Breton – در سال ۱۹۲۴ آغاز شد.

برتون از شاگردان و پیروان فروید بود که بر نقش مهم رویا و ضمیر ناخودآگاه در خلق اثر هنری تاکید زیادی داشت. او لحظه فرا واقعیت یا سوررئال را لحظه تضاد بین واقعیت و رویا می دانست.

هنرمندان سوررئالیست با تاکید بر منطق ویرانگر، پوچ گرا و تصادف در تجسم اثر، خلاقیت ها و ابداعاتی را از خود نشان دادند و تاثیرات بسزایی بر مفاهیم نظری سبک ها و جنبش های هنری پس از خود به جای گذاشتند.

به طور کلی نقاشان سوررئالیست به دو نوع متفاوت به خلق اثر هنری می پرداختند. در نوع اول همه اصول واقع نمایی رعایت می شد.

این اصول واقع نما در بیان مفاهیم و مضامینی وهم آمیز، رویایی و حتی کابوس و تصاویری نامتجانس و بی ارتباط با یکدیگر همچون خوابی پریشان به نمایش در می آمد. آثار این نوع از هنرمندان جنبش هنری سوررئالیست بیشتر با نام سالوادر دالی – Salvador Dali و ایو تانگی – Yves Tanguy شناخته شده است.

در نوع دوم از این جنبش هنری، هنرمند به بیان تصویرهای ذهنی و کاملا تخیلی می پردازد. در این مجموعه از آثار هنری، احساس درماندگی، یاس، نا امیدی، وحشت، دردمندی و بی پناهی در تصاویر تخیلی صرف نمایان می شد. نقاشانی چون خوان میرو، آرپ و آندره ماسون به این شیوه می پرداختند.

سبک هنری سوررئالیسم از دهه ۱۹۳۰ به بعد به اوج خود رسید. این جنبش هنری توانست در دهه سی با گسترش جنگ جهانی دوم به صورت فراگیرتری عمل نماید. با شروع جنگ هنرمندان سوررئالیست اروپایی به امریکا مهاجرت کردند و تاثیرات زیادی بر هنر این کشور گذاشتند.

در یک بیان کلی می توان گفت که جنبش هنری سوررئالیسم بر تنهایی، نا امیدی و بی پناهی انسان قرن بیستم با توجه به ضمیر ناخودآگاه و دنیای تخیلات او تاکید می کند.

فلسفه حاکم بر این جنبش هنری به فردیت انسان در جهان ویرانگر اشاره داشته و سعی می کند او را با دنیای درون خویش و ضمیر نا خود آگاهش آشنا سازد.

ماکس ارنست که با کمک آرپ با نگاهی وهم گرا به خلق اثر هنری می پرداخت و در جنبش هنری دادئیسم از هنرمندان درجه اول شناخته می شد و در سال ۱۹۲۴ به جنبش هنری سوررئالیسم پیوست.

ابتکار و خلاقیت آثار مارکس ارنست از آن رو قابل تحسین است که با واقع نمایی اشیاء از مرز واقعیت می گریزد و به دنیای ضمیر ناخودآگاه و تخیلات می رسد.

آندره ماسون از نقاشان فرانسوی است که در سیر تحول نقاشی اش به سبک ها و جنبش های مختلف هنری بسیار نظر کرد ولی آثار او در زمینه سوررئالیسم بیش از همه قابل تامل و بررسی است و از این رو به عنوان هنرمند نوع آور و خلاق جنبش هنری سوررئال شناخته شده است.

با آغاز جنگ جهانی دوم ماسون به آمریکا مهاجرت کرد و در آنجا توانست با همراهی نقاشان جوان امریکایی حرکت های مدرن و نوینی در نقاشی را دنبال کند و هنر سوررئالیسم اروپا را به اکسپرسیونیسم انتزاعی امریکا پیوند دهد.

بالتوس – Balthus از دیگر نقاشان سوررئالیستی است که از لهستان سر بر آورد. او در دوره جنگ جهانی دوم با همان طبیعت گرایی خاص خود به شیوه سوررئالیسم علاقه نشان داد و توانست نام خود را در میان هنرمندان سوررئالیست پرآوازه نماید.

سالوادر دالی از نقاشان اسپانیایی است که در انظار عمومی سر دسته و پیشوای جنبش سوررئالیست ها و نماینده برجسته آنها به نظر می آید، اما او تا حدود سال ۱۹۲۹ به سوررئالیسم نپیوست.

البته دالی توانست با نبوغ و خلاقیتش جنبش هنری سوررئالیست را به مفهومی گسترده تری برای همگان قابل فهم نماید.

تابلوی نقاشی با عنوان خواب سال ۱۹۲۶ از آثار سوررئالیستی سالوادر دالی است که بیانی کاملا فردی، تخیلی و فرا واقع را در آن می توان مورد توجه قرار داد.

دالی توانست سبک هنری سوررئالیسم را با تمام قوا نه تنها به واسطه نقاشی هایش بلکه در تمام سکنات و زندگی اش، در سخنرانی ها و دست نوشته ها یش در پوشش و برخوردش مفهومی عام ببخشد و به کمال آن کمک فراوانی نماید.

رنه ماگریت – Rene Magritte که یکی از برجسته ترین نقاشان بلژیکی است، با رنگ های متفاوت به دنیای پیرامونش به سوررئالیسم پیوست. نقاشی های او نه همچون تخیلات وهم گونه سالوادر دالی بود و نه همانند فرم های غیرمتجانس دیگر هنرمندان سوررئالیستی …

او در شیوه تصویر کردن محیط پیرامونش منطق عادی در نگاه بشر را به باد انتقاد می گیرد و به تجسم اشیاء بی توجه است و بیش از همه این مضامین شعر و بیان های تغزلی و عارفانه است که او را به وجد در می آورد و عامل خلق اثر هنری می شود.

شیوه ماگریت را شیوه جادویی نام نهاده اند و این سبک در دهه چهارم و پنجم قرن بیستم در اروپا و امریکا رونق زیادی یافت و در دهه های بعد سبک های هنری هایپررئالیسم و فتو رئالیسم از آن به وجود آمدند.

مطلب پیشنهادی برای مطالعه در زمینه سبک های هنری :

بررسی سبک نقاشی کوبیسم و جنبش هنری قرن بیستم